Uzależnienie od hazardu leczenie Wrocław

Napisał dla Was nasz specjalista: Tomasz Matkowski – psychoterapeuta, psychoterapeuta uzależnień

„Gram po to, aby (wy)grać”

W świadomości społecznej pojęcie „hazardu” kojarzone jest z ryzykownym graniem o wysokie stawki, z atmosferą kasyna i wysokiego standardu życia. Nieoczywista jest więc – choć znacznie bliższa prawdy – myśl, że hazardziści to osoby uzależnione, które niekoniecznie przesiadują w eleganckim lokalu głowiąc się nad partią pokera, lecz grają w lokalnym salonie gier, wrzucając do automatów pięciozłotówki. Takie postawienie sprawy jest bardziej adekwatne – hazardem kierują te same mechanizmy uzależnienia, jakie są obecne w alkoholizmie czy w uzależnieniu od komputera. Hazard staje się „patologiczny”, kiedy osoba go uprawiająca zaczyna za jego pośrednictwem realizować swoje potrzeby emocjonalne, kosztem ewidentnych strat w relacjach z bliskimi oraz z samym sobą. Mimo destrukcji – materialnej, emocjonalnej i duchowej – hazardzista nie przestaje grać. Liczy na „uśmiech losu”, na odegranie się, na pozytywny wpływ swojego „szczęśliwego dnia” czy na przychylność „swojej” maszyny (z którą więź niejednokrotnie zaczyna być tak silna, że hazardzista nadaje jej imię, często kobiece i pieszczotliwe). Zaklinając rzeczywistość i dając się uwieść własnemu magicznemu myśleniu – gra. O uzależnieniu można mówić w momencie, kiedy ten zaczarowany świat „przyszłej wygranej” zaczyna dominować w dążeniach i planach hazardzisty, a także wówczas, kiedy życie emocjonalne zostaje podporządkowane cyklom grania, sprowadzającym się do fazy wzrostu napięcia i jego spadku.

Tylko nieznaczny procent hazardzistów fizycznie przebywa i gra w kasynach, nieporównywalnie więcej zakładów hazardowych dokonuje się poprzez portale internetowe oraz wszelkiego rodzaju gry pieniężne online. Uzależnienie obejmuje granie na automatach, grę w karty, obstawianie zakładów bukmacherskich, spekulacje giełdowe, totolotka, konkursy audiotele, loterie itd. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych patologiczny hazard należy do zaburzeń nawyków i popędów, co oznacza, że np. obecny w czyimś codziennym życiu schemat pełnego napięcia oczekiwania na wynik loterii również może być dla tej osoby sygnałem wskazującym na istnienie problemu (jeżeli spełnione są inne kryteria uzależnienia).

Większa wygrana = większa przegrana

Można wyróżnić cztery fazy rozwoju uzależnienia od hazardu:

1) faza zwycięstw – granie okazjonalne, fantazjowanie na temat wielkich wygranych, duże wygrane powodujące coraz silniejsze pobudzenie, coraz częstsze zakłady i coraz wyższe stawki; gracz zaczyna wierzyć w to, że będzie zawsze wygrywał, w przypadku osiągnięcia „wielkiej wygranej” dąży do jej powtórzenia (nieracjonalny optymizm), coraz częściej ryzykując większe kwoty ta faza może trwać 3 – 5 lat;

2) faza strat – gracz naraża się na wysokie straty; zaczyna zaciągać wysokie pożyczki i podejmować próby odgrywania się, przy czym ewentualne wygrane tylko częściowo są przeznaczone na spłatę długów; hazardzista gra kosztem pracy i domu, kłamie i zaczyna ukrywać swoje uzależnienie; unika wierzycieli i cały czas ma nadzieję, że wkrótce nastąpi kolejna „wielka wygrana”;

3) faza desperacji – postępuje separacja od rodziny i przyjaciół; utrata pracy i narastające długi powodują u gracza panikę; presja wierzycieli popycha go często ku przestępstwom; psychiczne wyczerpanie staje się krytyczne, pojawiają się nieznośne już wyrzuty sumienia, poczucie winy, bezradność i depresja, czyniące potrzebę grania jeszcze bardziej intensywną;

4) faza utraty nadziei – rozpad więzi międzyludzkich; poczucie beznadziei, myśli i/lub próby samobójcze; w tej fazie pojawia się też używanie substancji, alkohol, narkotyki – głównie amfetamina;

Do tych czterech faz można dołączyć fazę 5), mianowicie fazę zdrowienia (odbudowy), o ile osoba uzależniona podejmie terapię uzależnienia i/lub rozpocznie realizację programu 12 kroków Anonimowych Hazardzistów. Z kolei faza pierwsza jest często poprzedzona okresem zainteresowania różnymi formami gier, co rozpoczyna się jeszcze w okresie bycia nastolatkiem – okres ten może trwać 10 i więcej lat.

Jak rozpoznać patologiczny hazard?

Patologiczny hazard jako jednostkę chorobową rozpoznajemy wówczas, gdy w okresie ostatniego roku stwierdzono obecność co najmniej trzech z opisanych niżej sześciu kryteriów:

• silna potrzeba lub poczucie przymusu grania – odczuwane w okresach, w których gra jest niemożliwa, ewentualnie wówczas, kiedy osoba grająca sama próbuje powstrzymać się przed graniem;

• subiektywne przekonanie o istnieniu trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z graniem, zaburzona kontrola nad powstrzymywaniem się od grania, nad długością czasu poświęconego na granie oraz nad ilością środków na nie przeznaczonych;

• występowanie, przy próbach przerwania lub ograniczenia grania, niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia – niejednokrotnie także fizycznego; ustępowanie tych stanów w momencie, w którym wraca się do gry;

• spędzanie coraz większej ilości czasu na graniu, granie bardziej ryzykowne, przeznaczanie na grę coraz większych kwot w celu uzyskania zadowolenia czy dobrego samopoczucia, które wcześniej uzyskiwane były już przy mniejszej intensywności grania;

• postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub dotychczasowych zainteresowań na rzecz grania, coraz większa koncentracja życia wokół grania – co widoczne jest najwyraźniej w tym, iż granie, zdobywanie środków finansowych na granie itd. stają się zasadniczą aktywnością patologicznego hazardzisty; można tu pokusić się o stwierdzenie, iż wszystko, co związane z graniem oraz unikaniem jego destrukcyjnych konsekwencji, staje się niejako najważniejszym punktem odniesienia i wartością w życiu osoby uzależnionej;

• kontynuowanie grania pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, psychicznych i społecznych), o których wiadomo, że mają związek z graniem; nieracjonalne powtarzanie zachowania, które realnie przynosi bardzo konkretne i dostrzegalne straty na różnych płaszczyznach.

Tomasz Matkowski – psychoterapeuta, psychoterapeuta uzależnień