O uzależnieniu od zdrad słów kilka

Napisała dla Was nasza specjalistka: Monika Witkowska-Kubas – psychoterapeutka, specjalistka uzależnień czynnościowych

Rok 2022 przyniósł ogromne zmiany w podejściu do tematyki uzależnienia od zachowań seksualnych, określanych wcześniej jako seksoholizm vel erotomania, nimfomania vel satyryzm (satyriasis) czy po prostu hiperseksualność. Od tego roku (2022) w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Psychicznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ICD-11 wprowadzona została nowa jednostka chorobowa tj. „Zaburzenie kompulsywnych zachowań seksualnych”. Według wytycznych WHO „o seksoholizmie możemy mówić, jeśli seks w życiu człowieka odgrywa wiodącą rolę, jest przyczyną zaniedbań w innych sferach, a próby kontrolowania zachowań seksualnych są nieudane”. | Nasza oferta terapii uzależnień

Praktyka kliniczna pokazuje, iż zaburzenie to wielokrotnie jest skorelowane z innymi zachowaniami destrukcyjnymi. U mężczyzn często diagnozuje się uzależnienia krzyżowe od alkoholu lub substancji psychoaktywnych (w szczególności od stymulantów stosowanych do chemseksu), u kobiet niejednokrotnie diagnozowane są zaburzenia odżywiania.

Symptomy uzależnienia od seksu wg Carnesa (za: Lew-Starowicz, 2013):

o utrata kontroli nad zachowaniami seksualnymi i ich dotkliwe konsekwencje, (odbywanie stosunków z osobami chorymi wenerycznie lub posiadającymi wielu partnerów seksualnych);

o niezdolność do zaprzestania mimo negatywnych konsekwencji;

(kontynuowanie zdrad pomimo ponoszenia konsekwencji);

o powroty do autodestrukcyjnych zachowań i sytuacji wysokiego ryzyka (ponawianie schematów destrukcyjnych zachowań, romansów);

o uporczywe wysiłki lub chęć, by się ograniczyć lub przestać;

o obsesja seksu i fantazjowanie jako główna strategia radzenia sobie w życiu (rozładowywanie napięcia w seksie, podnoszenie samopoczucia i poczucia wartości dzięki zdradom);

o rosnąca ilość doznań seksualnych – dotychczasowy poziom aktywności przestaje wystarczać;

o głębokie zmiany usposobienia w wyniku seksualnych zachowań;

o tracenie czasu na obsesyjne myśli i fantazje, zdobywanie seksu, uprawianie go i radzenie sobie z konsekwencjami zdrad, romansów, długów po kochankach,

o zaniedbywanie spraw zawodowych, rodzinnych czy wypoczynku;

o czas w pracy, czas dla rodziny, czas na pasję wypoczynek, poświęcone zostają na rzecz czasu poświęconego na zdrady.

Nie każda zdrada w związku jest przesłanką do poszukiwania cech uzależnia od seksu w zdradzającym nas partnerze.

Zdrada niszczy poczucie bezpieczeństwa w związku’ bywa że podważa sens jego dalszego kontynowania i doprowadza do rozpadu relacji, czasem przechodzi w stan „chroniczny”.

Co z sytuacją gdy zdrad było wiele, gdy nie były to tylko jednonocne przygody, lecz wiele trwających określony czas romansów? czasem wielu romansów trwających równocześnie?.

Co z sytuacją gdy partner zdradzający jest cały czas uwikłany w alternatywne relacje z innymi osobami, stale prowadzi „podwójne życie”, wymyśla fałszywy życiorys swój i/lub swojej partnerki/ra?

Uzależnienie od zdrad, póki co, nie doczekało się odrębnej jednostki diagnostycznej, jakkolwiek amerykańskie środowisko terapeutyczne już w latach 90 tych ubiegłego wieku wskazywało na potrzebę postrzegania tego zaburzenia szerzej niż tylko w kontekście seksoholizmu. U osób zdradzających w opisanym powyżej schemacie wielu równoległych związków często stwierdza się również inne zachowania kompulsywne adrenalinowe. Wymiarem uzależniającym jest nie tylko seks lecz również balansowanie na krawędzi, adrenalina związana z prowadzeniem podwójnego, potrójnego życia, satysfakcja z „nie złapania na gorącym uczynku”. | Terapia par i małżeńska Wrocław – szczegóły

Osoba zdradzająca, na potrzeby utrzymania romansów, tworzy swoje fałszywe curriculum vitae, fałszywe dane o samym sobie; jak również buduje fałszywy obraz zdradzanego partnera/ki, który nagle staje się „mężem tyranem” czy „złą jędzowatą żoną”. Fałszywy negatywny obraz własnego partnera/ki ma na celu usprawiedliwienie przed samym sobą i światem zachowań wykraczających poza normy i moralność. („to zła kobieta była”, ”on o mnie nie dbał”). Rozwija się mechanizm iluzji i zaprzeczania, w którego skrajnym przypadku chory zaczyna wierzyć w wymyślone przez siebie scenariusze i zmyślone fakty ze swojego życia. Zatraca on zdolność odróżniania rzeczywistości od iluzji. To równia pochyła a destrukcja dotyka całego systemu rodzinnego. Mogą pojawić się myśli samobójcze.

Po czym poznasz, że jesteś już poza kontrolą ?

W oparciu o doświadczenia kliniczne pracy z osobami, które przez wiele lat prowadziły podwójne życie oraz były zaangażowane w wiele relacji seksualnych równolegle a jednocześnie pozostawały w związku małżeńskim, w którym posiadały dzieci, opracowana została poniższa lista symptomów do autodiagnozy.

LISTA SYMPTOMÓW UTRATY KONTROLI NAD SEKSEM / ZDRADAMI

o Stopniowo rezygnuję ze swoich norm moralnych, wartości, na rzecz kontaktów z kochankiem/ką, moje zachowania od flirtu przeszły do regularnych aktów seksualnych.

o Ograniczyłem/łam kontakty z ludźmi, którzy nie współuczestniczą w mistyfikacjach, kłamstwach, podwójnym życiu.

o Przestaję utrzymywać kontakty towarzyskie z ludźmi niezdradzającymi lub znacznie je ograniczam.

o Korzystam z Internetu w każdej wolnej chwili np. za pomocą telefonu w celu pobudzenia się, dowartościowania się – prowadząc konwersacje i flirty z kochankiem/ką, pojawiło się również równoczesne oglądanie obiektów seksualnych, zdjęć i filmików pornograficznych, zakładanie kont na portalach towarzyskich.

o Obiecuję sobie, że dzisiaj zrobię na komputerze tylko konkretne rzeczy, po czym zaczynam pisać z atrakcyjną znajomą osobą o rzeczach pozornych, uwodząc ją i tworząc relację.

o Wyznaczam sobie czas – ile spędzę z kochanką/kem i nie wywiązuję się z tego, zaniedbuję rodzinę, okradam ich z czasu, wyrzuty sumienia maskuję złością.

o Szukam okazji do zdrady, inicjuję zdradę, wychodzę do lokali w których łatwo o kontakt seksualny z innymi osobami rozhamowanymi seksualnie.

o W pracy zmniejszam dystans z osobami atrakcyjnymi fizycznie, komplementuję je, prowadzę rozmowy na tematy damsko męskie, zwierzam się z osobistych tematów omawiając mojego „niedobrego partnera” (jednocześnie nie zwierzam się żadnej kobiecie mężczyźnie dojrzałej emocjonalnie o uregulowanym życiu osobistym)

o Coraz częściej pojawiają się myśli o seksie, posiadając jednego kochanka/kę myślę o kontakcie seksualnym z kolejna osobą, w kontakcie z potencjalnym partnerem do zdrady, pomimo posiadanego jednego romansu, jestem uwodzący, flirtuję, buduję grunt pod możliwą kolejną zdradę.

o Kontynuuję romans pomimo świadomości negatywnych konsekwencji.

o Dbam o to, aby nie zabrakło mi pobudzenia, zaczynam nowy romans, kiedy stary jeszcze trwa.

o Inwestuję pieniądze i czas w romans, chociaż obiecywałem sobie, że to nie będzie miało wpływu na budżet domowy i czas z dziećmi.

o Dziećmi głownie zajmuje się zdradzany przeze mnie partner a ja obwiniam go o bycie złym rodzicem żeby zatuszować własny brak zaangażowania

o Używam ukrytych kont, gdzie posiadam ukryte przed rodziną pieniądze z przeznaczeniem na kwiaty, prezenty dla kochanki/ka oraz kontynuowanie podwójnego życia

o Zaciągami niekorzystne kredyty z przeznaczeniem na zabawę z kochankiem/ką oraz na pokrycie poprzednich długów, tworzę „spiralę finansową długów”.

o Zarywam noce z powodu uprawiania seksu.

o Prowadzę samochód po zarwanej nocy, czasem nawet wiozę swoje dzieci do szkół, przedszkoli, podejmuję aktywności, które są groźne dla mojego i ich życia i zdrowia.

o Usprawiedliwiam używanie komputera w celu np. pracy („przecież pracuję na komputerze”) a w między czasie oglądam pornografię.

o Spędzam coraz więcej czasu w podwójnym życiu romansie.

o Mam kłopoty z koncentracją uwagi, uwagę skupioną mam na aktualnym obiekcie seksualnym, zawalam zobowiązania, bo czas poświęcam na romans.

o Coraz częściej podczas wykonywania zwykłych czynności, jedzenia, pojawią się myśli skoncentrowane na romansie.

o Odbywanie stosunków seksualnych w miejscach publicznych.

o Odbywanie stosunków seksualnych przy dziecku lub pozostawianie dziecka bez opieki celem odbycia stosunku seksualnego z kochankiem/ką.

o Mieszanie głównego życia z drugim życiem, wikłanie dzieci w fałszywe wersje zdarzeń.

o Wciąganie swojej rodziny i rodziny partnera/ki do sieci własnych kłamstw.

o Pojawiają się konsekwencje psycho-fizyczne które nie występowały przy wcześniejszych zdradach- wysoki poziom stresu, kłopoty ze snem, trudności z oddychaniem, zaburzenia rytmu serca, częste bóle głowy lub brzucha, drętwienie kończyn.

o Zatracenie się całkowite- przebywam w romansie podwójnym życiu już codziennie.

o Zaczynam wierzyć w wykreowany przez siebie fałszywy obraz własnej osoby stworzony na potrzeby romansu.

o Obwiniam swojego partnera /kę o rzeczy, które sam wymyśliłem na jej temat, żeby mieć usprawiedliwienie zdrady.

o Przestaję odróżniać fantazje od rzeczywistości, zaczym wierzyć w fałszywe życiorysy, które tworzone były na potrzeby kontynuowania romansów.

o Odbywam stosunki seksualne w pracy.

o W dni, w które nie dobywam stosunków opartych o zdradę masturbuję się.

o Mam napady lęków, paniki, duszności, zdezorientowania, już nie wiem kim jestem ani która wersja mojego życia jest prawdziwa.

o Pije alkohol, żeby się rozluźnić przed zaśnięciem.

o Mam myśli samobójcze.

Co dalej ?

Jeżeli zdiagnozowałeś u siebie 6 lub więcej wskazanych powyżej objawów to prawdopodobnie samo zakończenie romansów nie wystarczy ponieważ istnieje bardzo wysokie ryzyko powrotu do tych zachowań i nawiązania za chwilę kolejnego romansu. Kolejnym zagrożeniem jest wymiana jednego zachowania autodestrukcyjnego na inne. Prawdopodobnie będziesz potrzebować profesjonalnej pomocy psychoterapeutycznej u specjalisty. Pomoc znajdziesz zarówno w stacjonarnych ośrodkach leczenia uzależnień jak i w formie terapii indywidualnej. Bardzo dobre efekty daje włączenie partnera do programu zdrowienia. „Dla par, które chcą pracować nad indywidualnym zdrowieniem i nad swoją relacją, rokowania dla układu – że przetrwa i stanie się lepszy – są zadziwiająco dobre”. za Robert Weiss: How Do I Know If I Am Sex Addict?

Zobacz również: HIV i zdrada

Monika Witkowska-Kubas, pedagog, psychoterapeuta, specjalista uzależnień czynnościowych