Niebezpieczne związki w pułapce uwikłania

Napisała dla Was nasza specjalistka: Ewa Wróblewska- psycholog, psychoterapeuta

Relacja z drugim człowiekiem jest jedną z naszych podstawowych potrzeb wyższych. Nawet gdy cenimy swoją niezależność zwykle mamy potrzebę dzielenia z kimś naszych radości i trosk. Intuicyjnie szukamy przyjaźni i miłości by być blisko z inną osobą. W bliskich związkach chcemy być sobą, oczekujemy szacunku i szczerości, jednym słowem, pragniemy czuć się bezpiecznie, bez ryzyka nagłego odrzucenia czy wyśmiania.

Związek to jednak również praca nad budującą się relacją, sztuka kompromisu i badanie wzajemnych granic. Nad każdą nawet najlepszą relacją od czasu do czasu zbierają się chmury, czemu towarzyszą potyczki słowne, a czasem ciche dni. | Terapia par i małżeńska Wrocław – nasza oferta

Kiedy jednak te trudności wymagają uwagi? Kiedy bliska osoba staje się dla nas emocjonalnie niebezpieczna?

Zdarza się, że początkowa fascynacja drugim człowiekiem przysłania nam prawdę o tym jak jesteśmy traktowani i możemy nie dostrzec, że stopniowo zmierzamy ku przepaści uwikłania i zależności od osoby, która nie zasługuje na nasze zaufanie.

Jakie są symptomy niezdrowych relacji?

● Agresja

Zachowania przemocowe, w każdej formie, powinny zwrócić naszą uwagę i zmotywować do poszukiwania pomocy. W toksycznych związkach mamy, bardzo często, do czynienia z różnymi formami przemocy emocjonalnej. Pojawia się zastraszanie, groźby czy stopniowe izolowanie od środowiska. Zniechęcanie do spotkań z rodziną i przyjaciółmi ma na celu odcięcie od osób bliskich i uniemożliwienie partnerowi uzyskanie ich wsparcia i pomocy. Obniżanie poczucia własnej wartości partnera poprzez jego dewaluację, umniejszanie znaczenia, obrażanie, służy budowaniu poczucia, że druga osoba jest niezbędna do przeżycia („sama sobie nie poradzisz, jesteś nikim, potrzebujesz mnie”). Nierzadko pojawia się również przemoc ekonomiczna, czy fizyczna agresja. Na tym etapie partner jest już zwykle uwikłany i nie potrafi obiektywnie ocenić doświadczanych krzywd. Pojawiają się racjonalizacje, tłumaczenie partnera, bagatelizowanie, wyczekiwanie lepszych momentów.

● Huśtawka emocjonalna

Stopniowo nastrój zaczyna zależeć od humoru partnera. Relacją rządzi nieprzewidywalność, powstaje spirala lęku. „Co będzie gdy wróci do domu? Czy będzie dobrze czy źle? Postaram się schodzić mu z drogi, by nie miał powodu mnie atakować”. To ostatnie zdanie dobitnie pokazuje w jaki sposób sprawca przemocy manipuluje partnerem, by wzbudzić w nim poczucie winy i złudzenie wpływu na sytuację. W rzeczywistości swoją agresją wymusza bezwzględne posłuszeństwo.

● Przekraczanie granic

Wymuszanie zachowań, których partner nie chce, szantażem emocjonalnym, dystansem, wycofaniem uczuć, zastraszaniem. Sytuacja ta stopniowo wzmacnia w ofierze poczucie bezwartościowości oraz dezorientację w obszarze własnych potrzeb i tożsamości.

● Manipulacja

Agresja, kontrola i ograniczenia są tłumaczone dobrem partnera i troską o niego. Odpowiedzialność za sytuację jest odwracana, np. „Gdybyś się bardziej starała nie kłócilibyśmy się”. Występują próby przejęcia kontroli nad uczuciami i ich negowanie „Nie możesz tak się czuć, nie czujesz się tak, przesadzasz”. Takie komunikaty, wygłaszane regularnie, sprawiają, że podporządkowany partner zaczyna wątpić czy to, co czuje jest istotnie prawdziwe.

Gdy jesteś w niebezpiecznym emocjonalnie związku możesz doświadczać:

● Lęku i obniżenia nastroju

● Obniżonego poczucia własnej wartości

● Braku poczucia bezpieczeństwa

● Dezorientacji co do swoich uczuć i potrzeb

● Bezsenności lub nadmiernej senności

● Przewlekłego zmęczenia

● Samotności przy jednoczesnym odsuwaniu się od przyjaciół i rodziny

● Poczucia niemożności odejścia od partnera pomimo doświadczanych krzywd

Jeżeli powyższy opis pasuje do Ciebie możesz być w niebezpiecznym emocjonalnie związku. W takim wypadku przeanalizuj swoją sytuację, poszukaj wsparcia, odnajdź w sobie siłę do działania. Możesz skontaktować się z organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniem przemocy, skorzystać ze wsparcia rodziny i przyjaciół, rozpocząć psychoterapię, by zrozumieć mechanizmy uwikłania i nauczyć się z nich wychodzić. Pamiętaj, że przemoc ma różne oblicza, postaraj się nie tłumaczyć sprawcy, zaufaj sobie. Pamiętaj, że zasługujesz na szacunek i bezpieczeństwo, masz prawo do własnych uczuć i granic, a co najważniejsze, uwierz, że wyjście z toksycznego związku jest możliwe.

Ewa Wróblewska- psycholog, psychoterapeuta