Kilka słów o terapii grupowej

Napisała dla Was nasza specjalistka: Katarzyna Ciupider – pedagog, psychoterapeuta

Grupą terapeutyczną nazywamy taką grupę, w której członkowie powiększają wiedzę o sobie samych, a także o pozostałych uczestnikach. Samo słowo „terapeutyczna” odnosi się do leczenia zaburzeń emocjonalnych i korygowania zaburzeń w zachowaniu. Adresowana jest przede wszystkim do osób doświadczających trudności w relacjach z innymi, ale też w relacji z samym sobą. Grupy terapeutyczne mają określoną liczbę uczestników, najczęściej od 8 do 12 osób i odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu.

Cele grupy terapeutycznej

Ludzie najczęściej biorą udział w terapii grupowej po to, by uporać się z pewnymi objawami, problemami psychologicznymi, które przeszkadzają im w życiu codziennym. Mogą to być: zaburzenia psychosomatyczne, lęki, stany depresyjne, trudności w rozpoznawaniu i wyrażaniu emocji, trudności w komunikacji z innymi (nadmierne wycofanie, nieśmiałość, impulsywność, strach przed bliskością i inne). Grupa ma pomóc w skorygowaniu zaburzeń emocjonalnych czy behawioralnych wpływających na funkcjonowanie człowieka, w dużej mierze w relacjach z innymi ludźmi. Jednym z najważniejszych celów terapii grupowej jest próba zmian zachowań i otrzymanie od uczestników informacji zwrotnych dotyczących tych zmian. Pacjent dostaje informację, dzięki której może lepiej zrozumieć swoją trudność i tym samym ma szansę na wprowadzenie zmian. Wartością dodaną jest bezsprzecznie otrzymanie WSPARCIA od pozostałych uczestników. Innym celem jest poszerzanie samoświadomości w różnych obszarach, tj. potrzeby, wartości, zalety, oraz zwiększanie odpowiedzialności za dokonywane wybory i sprawczości w relacjach z ludźmi.

Rola terapeuty

Terapię grupową prowadzi jeden lub dwóch terapeutów. Ich rolą jest dbanie, aby w grupie panował klimat sprzyjający pracy. Ważnym elementem pracy grupowej jest integracja uczestników, zadbanie o to, aby w swoim towarzystwie poczuli się bezpiecznie i żeby w grupie panowała atmosfera oparta na zaufaniu i życzliwości. Rolą prowadzących jest ustalenie zasad, reguł, dzięki którym możliwe będzie doświadczanie i praca w bezpiecznych warunkach. Psychoterapeuta modeluje i wspiera akceptację, szczerość, okazywanie uczuć. Proponuje zadania, ćwiczenia psychologiczne, a także zarządza procesem grupowym. Zachęca uczestników do pracy terapeutycznej, zajmowania się swoimi trudnościami, przeżyciami.

Przebieg grupy w kilku fazach

Grupa przechodzi kilka faz. Każda z nich jest potrzebna do tego, aby w rezultacie członkowie grupy mogli pracować nad swoimi sprawami, rozwiązywaniem trudności. W pierwszej fazie członkowie grupy poznają się, chcą przedstawić się z jak najlepszej strony, przyglądają się sobie. Najczęściej panuje atmosfera braku zaufania. Pojawiają się pierwsze, ogólne cele terapii. W fazie drugiej pojawia się ze strony członków grupy opór przed ujawnianiem się. Często występuje bunt, konflikty, ujawniają się różnice pomiędzy uczestnikami. Na koniec tej fazy, po przepracowaniu różnic następuje ustanowienie norm, wzrasta bezpieczeństwo i zaufanie, pojawia się spójność w grupie. Faza trzecia charakteryzuje się współpracą i współdziałaniem uczestników, dzieleniem się swoimi doświadczeniami, pojawia się empatia i zrozumienie. W ostatniej fazie występuje najbardziej wartościowa praca nad realizacją założonych celów terapeutycznych oraz ich omówienie.

Korzyści wynikające z uczestnictwa w terapii grupowej

Grupa, jej uczestnicy, daje poczucie wspólnoty i  solidarności. Pacjenci widzą, że ze swoimi trudnościami nie pozostają sami. Zauważają podobieństwa, dzielą się swoimi doświadczeniami, udzielają wskazówek, dają informacje zwrotne. Na bazie swoich przeżyć podpowiadają sobie nawzajem rozwiązania, pomysły. Uczestnicy udzielają sobie wsparcia i zrozumienia. Praca w grupie terapeutycznej uczy poprawnych relacji, co wpływa na funkcjonowanie społeczne i wzrost samooceny. Uczestnictwo w grupie pozwala na rozwój umiejętności społecznych, tj. aktywne słuchanie siebie nawzajem, wyrażanie swojego zdania, opinii, mówienie do innych bez oceniania, przyjmowanie informacji zwrotnych, konstruktywne wyrażanie emocji, itp.

Terapia indywidualna, a grupowa

Każda z form terapii ma swoje korzyści i zalety. Terapia indywidualna polega na bezpośrednim kontakcie terapeuty z pacjentem. Pacjent ma okazję głębszego przepracowania swoich trudności. Terapeuta swoją uwagę skupia tylko na nim. W terapii grupowej bierze udział kilku/kilkunastu pacjentów. Terapeuta podczas jednej sesji terapeutycznej skupia uwagę na wszystkich uczestnikach. Ale pomocni i ważni dla siebie nawzajem stają się sami członkowie grupy. Oni także, oprócz terapeuty, są uważni, słuchają, wspierają, udzielają informacji, porad. Każdy wybiera formę pomocy psychologicznej według własnych preferencji. I każda z tych form jest równie efektywna.

Katarzyna Ciupider – pedagog, psychoterapeuta