Narkomania – formy i przyczyny uzależnienia

Napisał dla Was nasz specjalista: Tomasz Matkowski – psychoterapeuta, psychoterapeuta uzależnień

Najogólniej rzecz biorąc, narkotyki są to środki chemiczne (syntetyczne i naturalne), mające zdolność wywoływania określonych doznań psychicznych, a których zażywanie prowadzi do uzależnienia. Można wyodrębnić trzy rodzaje uzależnienia: fizyczne, psychiczne, społeczne.

Uzależnienie fizyczne

Zjawisko zależności fizycznej polega na rozwoju przystosowania organizmu do skutków działania danej substancji. Temu procesowi towarzyszy zwykle wzrost tolerancji organizmu na dany środek, co objawia się tym, że ta sama dawka wywołuje coraz słabsze skutki. Wymusza to konieczność zwiększania dawek w celu uzyskania tych samych efektów. Uzależnieniu fizycznemu towarzyszy występowanie zespołu objawów abstynencyjnych w przypadku, gdy przyjmowanie zostanie wstrzymane lub wyraźnie ograniczone. Zespół abstynencyjny polega na doznawaniu wielu przykrych zmian w organizmie i psychice osoby uzależnionej: głód danego środka, brak apetytu, poty, drgawki, dreszcze, bezsenność, wymioty, biegunki, bóle mięśni. | Poczytaj również o uzależnieniu od hazardu.

Uzależnienie psychiczne

Uzależnienie psychiczne pojawia się po pewnym okresie (różnym w indywidualnych przypadkach) sporadycznego, okazjonalnego przyjmowania narkotyków. Jest to rodzaj fascynacji środkiem psychoaktywnym, stwarzający przymus myślenia o nim. Pomimo braku jakiejkolwiek fizycznej potrzeby przyjęcia narkotyku, pojawia się okresowo bardzo silne pragnienie znalezienia się pod jego wpływem. Na tym etapie człowiek ma jeszcze ciągle wrażenie, że kontroluje sytuację, że może zaprzestać dalszego używania narkotyków w każdej chwili. Odstawienie środka nie powoduje występowania objawów abstynencyjnych poza ogólnym podnieceniem i złym samopoczuciem.

Uzależnienie społeczne

Z kolei uzależnienie społeczne jest najczęściej rozumiane jako następstwo interakcji człowieka z ludźmi, do których stylu życia należy nie tylko wspólne zażywanie narkotyków, ale również ich wzajemne przekazywanie i zdobywanie. Istotą tego rodzaju uzależnienia jest silne przywiązanie każdego z członków do grupy, do której przynależność wiąże się z koniecznością stosowania się do jej obyczajów i rytuałów, a odrzucenie przez grupę oznacza znalezienie się w próżni społecznej. Uzależnienie społeczne uważane jest za charakterystyczną cechę narkomanii młodzieżowej.

Przyczyny narkomanii

Generalnie można wyróżnić następujące powody, dla których osoby sięgają po narkotyki:

– chęć odurzenia się

– ciekawość i nuda

– wpływ grupy rówieśniczej

– ucieczka od problemów zewnętrznych i wewnętrznych

– wpływ faktu, że osoby dorosłe, a szczególnie rodzice, sami piją alkohol i biorą narkotyki

Można też wyodrębnić następujące czynniki zwiększające ryzyko uzależnienia:

a) osobowościowe:

– brak stabilności emocjonalnej

– trudne stany emocjonalne występujące już w dzieciństwie – lęk, poczucie krzywdy

– poczucie zagrożenia, brak silnego wzorca ojca i matki w rodzinie

– brak zdolności do wysiłku i umiejętności rozwiązywania problemów

– niski poziom tolerancji na frustrację

– obniżone poczucie własnej wartości i sensu życia

– niski stopień uspołecznienia i odpowiedzialności

b) środowiskowe:

– konflikty w rodzinie, niezgodność w metodach wychowawczych

– brak więzi w rodzinie

– wysoka rodzinna tolerancja dla palenia, picia, zażywania leków

– oboje rodzice pracujący poza domem, często w delegacji

– łatwy dostęp do narkotyków, alkoholu, leków i innych środków

Tomasz Matkowski – psychoterapeuta, psychoterapeuta uzależnień